Μέρος 13 – Η ζωή και ο θάνατος των άστρων

Σε αυτό το μάθημα μαθαίνουμε πώς γεννιούνται τα αστέρια και, κυρίως, πώς εξελίσσονται και πεθαίνουν. Αυτό επιτυγχάνεται μελετώντας στατιστικά, τις κατανομές τεράστιων αριθμών αστεριών στο διάγραμμα Hertzsprung-Russell. Μελετάμε την ζωή των αστεριών με βάση τα φάσματα τους, την ισχύ τους, με τα οποία προσδιορίζεται η θέση του κάθε άστρου στο διάγραμμα Hertzsprung-Russell σε συνδυασμό με θεωρητικές γνώσεις για τις πιθανές θερμοπυρηνικές αντιδράσεις μέσα στο αστέρι, οι οποίες παράγουν την ενέργειά του. Από τη θέση του αστεριού στο διάγραμμα Hertzsprung – Russell βρίσκουμε σε ποιο στάδιο της εξέλιξης της ζωής του βρίσκεται πότε γεννήθηκε, και πόσο καιρό θα ζήσει το αστέρι. Η αρχική μάζα ενός νέου αστεριού και η χημική του σύνθεση καθορίζουν την εξέλιξή του. Τα μεγάλα αστέρια είναι βραχύβια, καθώς η τεράστια βαρύτητά τους οδηγεί σε τεράστια πίεση και πυκνότητα στον πυρήνα τους και οι πυρηνικές αντιδράσεις γίνονται ταχύτερα και καίγεται γρήγορα το αστέρι, ενώ τα μικρά αστέρια ζουν πολύ περισσότερο, αφού η πίεση, η πυκνότητα και η θερμοκρασία είναι μικρότερες. Τα τελικά στάδια των αστεριών είναι λευκοί νάνοι, στους οποίους καταλήγουν τα μικρής μάζας άστρα, αστέρια δηλαδή νετρονίων με φάσεις pulsar, και μαύρες τρύπες, στις οποίες καταλήγουν τα μεγάλης μάζας άστρα.