Ο Κόσμος του Ηρακλείτου
Ο Ηράκλειτος πίστευε ότι από τη μία φωτιά κατάγονται τα πολλά όντα και ότι τα πολλά όντα καταλήγουν στη φωτιά.
Η κίνηση από το ένα στα πολλά και από τα πολλά στο ένα εκφράζει το ίδιο πράγμα: το Ένα και Μοναδικό Όν, αποκαλύπτεται μέσα στη θεϊκή φωτιά.
Από την άποψη της ενότητας του Όντος οι αντιθέσεις, που αποκαλύπτονται μέσα στις φάσεις της κοσμικής φωτιάς με την αμοιβαία εχθρική στάση των στοιχείων, δεν έχουν καμιά σημασία.
Τα αντίθετα δεν είναι αντίθετα, γιατί είναι μεταπτώσεις του ίδιου Όντος. Έτσι μας διδάσκει ο Ηράκλειτος αυτά τα τολμηρά:
Η Ζωή και ο Θάνατος, η Εγρήγορση και ο Ύπνος, τα Νειάτα και τα Γεράματα είναι τα ίδια πράγματα, γιατί τα δεύτερα είναι μεταπτώσεις από τα πρώτα και τα πρώτα μεταπτώσεις από τα δεύτερα:
«Ταυτό τ’ ένι ζων και τεθνηκός και εγρηγορός και καθεύδον νέον και γηραιόν, τάδε γαρ μεταπεσόντα εκείνα έστι κακείνα πάλιν μεταπεσόντα ταύτα».
Έτσι το Όν διαφωνεί και συμφωνεί με τον εαυτό του.
Ο Ηράκλειτος δίνει παραστατικά αυτή την έννοια της Ενότητας και της Αρμονίας θυμίζοντάς μας το σχήμα της λύρας και του τόξου. Η κατασκευή των οργάνων αυτών είναι τέτοια, ώστε η ύπαρξή τους βασίζεται στον ενέργεια δύο αντιθέτων δυνάμεων: Η μια δύναμη τείνει να ανοίξει το τόξο ή τη λύρα. Η άλλη δύναμη τείνει να κλείσει τις άκρες τους.
Καμιά από αυτές τις δυνάμεις δεν κυριαρχεί τελικά, και έτσι το όργανο παραμένει όργανο και δεν διαλύεται. Για τον ίδιο λόγο και ο κόσμος παραμένει αυτό που είναι: «Ου ξυνιάσιν όπως διαφερόμενον εαυτώ ομολογέει, παλίντροπος αρμονίη όκωσπερ τόξου και λύρης».
