Από μικρός, μαθητής ακόμα του Δημοτικού Σχολείου, είχα μανία με τις πτητικές μηχανές. Αρκεί κάτι να πέταγε και αρκούσε για να με εντυπωσιάσει. Με συγκινούσαν ιδιαίτερα τα διπλάνα, που τα πρόλαβα να πετούν με περίσσια χάρη στον Αττικό ουρανό. Ζήλευα τους πιλότους, που είχαν την τύχη να τα χειρίζονται, να κινούνται ελεύθερα παντού στον τρισδιάστατο χώρο και να βλέπουν τη γη να ξεδιπλώνεται σαν χρωματιστός χάρτης κάτω από τα πόδια τους.
Μάζευα κομμάτια σύρματα και ξυλάκια του παγωτού και με αυτά έφτιαχνα σκελετούς διπλάνων σε επιτραπέζια κλίμακα, που ύστερα έντυνα με χαρτί για να ολοκληρώσω την κατασκευή τους. Μια από τις μεγαλύτερες χαρές της ζωής μου ήταν, όταν, μετά τον πόλεμο, η Κωσταντινουπολίτισα γιαγιά μου πήγε στην Πόλη και μου έφερε ένα άφτιαχτο μοντέλο διπλάνου σε κουτί, που μπορούσε να πετάξει καθώς λαστιχάκι που ξεστρίβονταν γύριζε τον έλικά του.
Παρά την απειρία μου σε σύνθετες κατασκευές, συναρμολόγησα το μοντέλο σε ελάχιστες μέρες και με λαχτάρα το δοκίμασα. Πέταξε καλύτερα από ότι φανταζόμουν. Ήταν μια πραγματικά συγκλονιστική εμπειρία, που δεν ξεχνώ ποτέ. Πέρασε καιρός όταν κάποια μέρα ένας δυνατός αέρας παρέσυρε το αεροπλανάκι μου πάνω σε έναν τοίχο και το έκανε σκόνη, συμβάν που με λύπησε βαθύτατα.
Μια άλλη συγκλονιστική εμπειρία, που δοκίμασα, ήταν, όταν ο πατέρας μου αγόρασε τα δύο μυθιστορήματα του Ιουλίου Βερν “Από τη Γη στη Σελήνη” και “Γύρω από τη Σελήνη” και μου τα έφερε να τα διαβάσω. Άρχισα τότε για πρώτη φορά να σκέπτομαι ότι το αεροπλάνο δεν ήταν παρά μόνο το ξεκίνημα για τολμηρότερα εγχειρήματα. Φανταζόμουν ταξίδια στο διάστημα, που άρχιζαν από απλούς περίπατους στη Σελήνη, έφθαναν μέχρι θαρραλέες εξερευνήσεις πλανητών και κατέληγαν σε περιπετειώδεις περιπλανήσεις στο Γαλαξία.
Ήταν φαντασιώσεις, που δεν ξεπέρασα ποτέ και που επηρέασαν καθοριστικά την προσωπική και επαγγελματική μου ζωή.
Πέρασα από τότε διάφορα στάδια επαγγελματικού προσανατολισμού στα γυμνασιακά μου χρόνια. Πρώτα σκέφθηκα να γίνω χειριστής αεροπλάνων και μετά σχεδιαστής. Τελικά, κατέληξα με βαριά καρδία να σπουδάσω ηλεκτρολόγος μηχανικός, γιατί δεν έβλεπα να υπάρχει κανένα αξιόλογο μέλλον στη Ελλάδα για σχεδιαστές αεροσκαφών, ενώ αντίθετα υπήρχε για ενεργειακούς μηχανικούς. Εκδηλωμένη, βέβαια, ζήτηση για συντηρητές αεροσκαφών υπήρχε, αλλά η δουλειά αυτή δεν περίμενα ότι θα μπορούσε ποτέ να είναι αρκετά δημιουργική, όπως επιθυμούσα.
Αφού τέλειωσα τις σπουδές μου ως ηλεκτρολόγος μηχανικός, εργάσθηκα πρώτα στο Δημόκριτο και μετά στη ΔΕΗ, όπου υπηρέτησα στον Ατμοηλεκτρικό Σταθμό Πτολεμαΐδας. Όμως, δεν βρήκα και στις δύο απασχολήσεις μου την πνευματική ικανοποίηση που ζητούσα από τα καθήκοντά μου. Για να σπάσω, μάλιστα, τη ρουτίνα της δουλειάς και της ζωής στην απόμακρη αυτή επαρχία, έφτιαξα έναν πύραυλο από χρωμονικελιούχο χάλυβα, τον οποίον εκτόξευσα επανειλημμένα με επιτυχία προς μεγάλη διασκέδαση των συναδέλφων μου. Ο πύραυλος είχε μήκος γύρω στο 1,5 μ. και διέθετε συγκλίνον-αποκλίνον ακροφύσιο, μαθηματικά υπολογισμένο για βέλτιστη ανύψωση. Το έφτιαξε το μηχανουργείο του Σταθμού βάσει προδιαγραφών μου.
Μετά από πέντε χρόνια στείρας επαγγελματικής δημιουργίας στην Ελλάδα, έφυγα για τις Η.Π.Α., παρακάμπτοντας όλες τις γραφειοκρατικές διαδικασίες, με άδεια της Αμερικανικής Κυβέρνησης, λόγω της εξειδίκευσής μου στη φυσική των ιονισμένων αερίων.
Εκεί, εργάσθηκα αρχικά στα Εργαστήρια Διαστημικών Ερευνών της Northrop και αργότερα στα Διαστημικά Προγράμματα της NASA, όπου βρήκα επιτέλους την επαγγελματική πλήρωση που ζητούσα. Θεωρώ ότι υπήρξα τυχερός στη ζωή μου, αφού μπόρεσα να βρω ικανοποιητική διέξοδο στις ανησυχίες μου.
Αργότερα, ως Καθηγητής της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών μαζί με το φοιτητή μου Ανδρόνικο Φιλιό σχεδιάσαμε ένα μηχανοκίνητο αιωρόπτερο (από τα πρώτα στον κόσμο), το οποίον κατασκεύασε ο χαρισματικός τεχνικός πτητικών συστημάτων Πλάτων Κουρουμβακάλης. Πέταξε πολλές φορές με θεαματική επιτυχία. Σε επίσημη δε παρουσίασή του σε αξιωματούχους των Δυνάμεων Καταδρομών εκδηλώθηκε ενδιαφέρον μαζικής παραγωγής του, αλλά το ενδιαφέρον αυτό έσβησε γρήγορα στα γρανάζια της γραφειοκρατικής αδιαφορίας.
Σχετικές εμπειρίες από τη συμμετοχή μου στο σχεδιασμό Διαπλανητικών Εγχειρημάτων στα πλαίσια του Εθνικού Διαστημικού Προγράμματος των Η.Π.Α. παρουσίασα σε προηγούμενο άρθρο μου στο Γαιόραμα (Ιαν.-Φεβ. 2005, σελ. 56-87) με τίτλο «Σχεδιασμός Επανδρωμένης Αποστολής στον Άρη». Εδώ, στο Κεφ. 3.3., με τίτλο «Η Κατάκτηση της Σελήνης», παρουσιάζω πρόσθετες εμπειρίες από τη συμμετοχή μου στο πρόγραμμα Απόλλων. Για να μπορέσω, μάλιστα, να καταλάβω καλύτερα τις καταπονήσεις που παραμόνευαν τους αστροναύτες στο διαστημικό χώρο, σκέφθηκα ότι έπρεπε να τις βιώσω και εγώ, ώστε τα προστατευτικά και διορθωτικά μας μέτρα να είναι σχεδιαστικά αποτελεσματικότερα. Έτσι, ζήτησα και υποβλήθηκα σε εκρηκτική αποσυμπίεση, σε ευρύ φάσμα κραδασμών, σε υποξεία, σε ανοξεία και σε έλλειψη βαρύτητας στο ειδικά διαμορφωμένο αεροπλάνο KC-135 της NASA. Για καταπονήσεις, δε, στη γη μετά την επιστροφή των αστροναυτών, πήρα μαθήματα επιβίωσης σε αρκτικές, εύκρατες και ισημερινές περιοχές και σε ερήμους.
Το μάθημα αυτό είναι προϊόν της αγάπης μου για πτητικές μηχανές και για εγχειρήματα πτήσεων μεγάλου βεληνεκούς. Όταν, όμως, άρχισα να συγκεντρώνω το χρονογραφικό υλικό, ποτέ δεν φαντάστηκα τις βιβλιογραφικές δυσκολίες που θα συναντούσα και τα αμέτρητα κείμενα που έπρεπε να συμβουλευθώ για να φθάσω στο στάδιο της δημοσίευσης. Πουθενά δεν βρήκα ολοκληρωμένες πηγές και αυτό με ανάγκασε να ξοδέψω κόπο και χρόνο μελετώντας διάσπαρτα αρχεία, ώστε να καταλήξω στο κείμενο που ακολουθεί.
ΑΝΤΩΝΗΣ N. ΚΟΝΤΑΡΑΤΟΣ, Σαντορίνη 2006
